Το μοναστήρι της Παναγίας της Σπηλιανής στη Νίσυρο αποτελεί το λατρευτικό κέντρο του νησιού καθώς και ολόκληρης της Δωδεκανήσου. Η ονομασία της μονής οφείλεται στο γεγονός ότι το καθολικό είναι σπηλαιώδης ναός που είχε χρησιμοποιηθεί ως αχυρώνας. Το μοναστηριακό συγκρότημα που στέκει πάνω σε ένα βράχο ύψος περίπου 30 μέτρων από τη θάλασσα, που οι Νισύριοι ονομάζουν «οξό».
Σχετικά με την δημιουργία της μονής η παράδοση αναφέρει ότι κάποιος βοσκός μια μέρα που έβοσκε το κοπάδι του λίγο πριν τα λουτρά είδε πάνω σε έναν βράχο σαν κάτι να φωτίζει . Τότε πήγε κοντά για να δει τι βρίσκεται στο σημείο εκείνο. Με έκπληξη του διαπίστωσε ότι ήταν ένα μικρό εικόνισμα της Παναγιάς. Τότε το μετέφερε στον ναό της Ποταμίτισσας. Η περιοχή από τότε ονομάζεται <<βρετού>> ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο . Το άλλο πρωί όταν πήγαν στην εκκλησία ανακάλυψαν ότι δεν βρισκόταν στη θέση της οπότε άρχισαν να ψάχνουν. Τελικά το βρήκαν πάνω στο <<οξό>> όπου και μετά από λίγα χρόνια άρχισαν να χτίζουν το μοναστήρι. Αυτό το εικονισματάκι βρίσκεται σύμφωνα με την παράδοση στο δεξί χέρι της εικόνας της Παναγίας.
Δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε την ακριβή χρονολογία ίδρυσης της μονής. Η παλαιότερη τεκμηριωμένη χρονολογία που αναφέρεται στη μονή είναι το 1600 όπως προκύπτει από σφραγίδα εγγράφου που έχει χαθεί. Παρόλα αυτά στο καθολικό της μονής υπάρχουν τμήματα μεσοβυζαντινού τέμπλου καθώς και αμφίγραπτη εικόνα της Παναγίας και του Αγίου Νικολάου που μπορεί να χρονολογηθεί στο τελευταίο τέταρτο του 14ου αιώνα.
Η πρόσβαση στη μονή γίνεται από τον κεντρικό δρόμο της γειτονιάς του Λαγκαδιού, κοντά στο ναό της Ποταμίτισσας, από όπου ξεκινούν τα 130 σκαλιά που οδηγούν στη μονή. Για να μπει κανείς στο ναό διασχίζει έναν μακρύ διάδρομο και μετά μερικά σκαλιά οδηγούν τον επισκέπτη στον κυρίως ναό που είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και το παρεκκλήσιο στην δεξιά μεριά είναι αφιερωμένο στον Άγιο Χαράλαμπο. Το τέμπλο είναι ξυλόγλυπτο του 1725 όπως μας πληροφορεί η επιγραφή που βρίσκεται πάνω από το παραπόρτι του ιερού. Οι εικόνες που βρίσκονται στο τέμπλο είναι ο Χριστός, η Παναγία, η Κοίμηση της Θεοτόκου και ο Άγιος Χαράλαμπος.
Το πανηγύρι της μονής γίνετε στις 15 Αυγούστου. Εννέα μέρες πριν φτάνουν από τα γύρω νησιά γυναίκες οι λεγόμενες «εννιαμερίτισες» όπου μένουν στη μονή. Καθημερινά κάνουν 300 μετάνοιες και ψάλλουν το μοιρολόι της Παναγίας καθώς και διάφορε αυτοσχέδια «τραγούδια». Οι γυναίκες αυτές διακονούν τη μονή και παραμονή του πανηγυριού ετοιμάζουν το κόλλυβο της Παναγίας. Μετά τον εσπερινό σερβίρονται ρεβίθια σε όλους τους προσκυνητές. Την μέρα του πανηγυριού μετά την λειτουργία λιανεύεται η εικόνα της Παναγίας μέχρι την αυλή του Ζωσιμοπούλειου όπου γίνεται και το πανηγύρι και μοιράζεται το κόλλυβο. Το μεσημέρι επιστρέφει η εικόνα πίσω στο μοναστήρι. Το βράδυ λαμβάνει χώρα η λεγόμενη «κούπα της Παναγιάς» όπου η πρώτη γυναίκα που σέρνει το χορό κρατά μια κούπα όπου ρίχνουν μέσα χρήματα οι πανηγυριστές ώστε να συγκεντρωθεί ένα ποσό για την ενίσχυση της μονής.
ΣΤΑΥΡΟΣ ΟΡΣΑΡΗΣ
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 16-12-2010
No comments:
Post a Comment